کارهای زنبورداری در ماه دی

دی ماه هم مثل ماه آذر كم كارترین ماه سال برای زنبوردار است. دست به تركیب كندوها و جمعیت ها نباید زد. تنها به خاطر بازدید و بررسی وضع آنها از راه سوراخ پرواز می توان به كندوها نزدیك شده و آنهایی كه ناراحتی نشان می دهند و یا مشكوك به نظر می رساند شماره هایشان را یادداشت نموده ولی باز هم تا مساعد شدن موقتی هوا كاری به كارشان نداشت. دی و بهمن سردترین ماه های سالند ، اسفند هم در بعضی از سال ها و یا در برخی از نقاط سرد است. جمعیت های سالم در داخل كندو و از آرامش كامل زمستانی برخوردارند به هیچ وجه نباید آرامش آنها را بهم زد.

زنبور عسل میلیون ها سال است كه روی زمین فعالیت می كند. زمانی كه از انسان نه خبری بود و نه اثری تمام این مدت را بدون دخالت و كمك انسان زمستان های سرد را داخل سوراخ های درختان در جنگل ها و حفره های سنگ ها گذرانده است. برای اینكه از هوای سرد زمستانی آسیبی نبیند در داخل سوراخ ها و حفره ها به همدیگر سخت چسبیده گلوله و یا خوشه ای را تشكیل دادند كه داخل آن گرمای مورد نیاز زمستانیشان را تولید و تامین می كردند بطوری كه عوامل خارجی نتوانند آنها را از بین ببرند.

به زبان دیگر با سختی ها و ناراحتی های طبیعت توانستند بدون دخالت انسان كنار آمده و از زمستان های سرد و حتی یخبندان در تمام میلیون ها سال گذشته جان سالم بدر برند. بررسی همین وضع نشان می دهد كه در زمستان بهتر است كاری بكار زنبورها نداشته و آنها را به حال خودشان گذاشت

.

این درس را انسان از طرز طبیعی زمستان گذرانی زنبورها در حالت وحشی یاد گرفته و همان طور هم باید با وی رفتار كند. كنترل هفتگی سوراخ های پرواز را باید بدون دست زدن به كندوها انجام داد و هنگام بررسی وضع داخلی آنها در هوای گرم و آفتابی تا آنجا كه ممكن باشد از ایجاد سر و صدا و یا رفتار خشن با زنبورها احتراز نمود.

سوراخ پرواز بهتر است سراسری و متحرك با ارتفاعی كمتر از 7 میلیمتر باشد تا بتواند مانع ورود موش های خیلی كوچك به داخل كندو گردد. متاسفانه در كندوهای ساخته شده در ایران این موضوع نه تنها رعایت نمی گردد بلكه تاكنون اصلا ناشناخته است. استفاده از آن به ویژه در نقاط مرطوب یكی از راه های نجات از قارچ زدگی زمستانی شان ها در داخل كندو است و به علاوه اگر به دلیلی مرگ و میر زمستانی زنبورها در كندوهایی كه سوراخ پرواز متحرك سراسری دارند آنقدر زیاد باشد كه كف آن را پوشانده و از راه خروج و ورود زنبورها را مسدود نماید.

تنها با یك میله سر كج می توان زنبورهای مرده را بیرون كشیده تا هوای كافی به زنبورها برسد و خفه نشوند و یا با قرار دادن یك صفحه نایلونی و یا تخته سه لا در كف كندو در مهر ماه همین كار راحت تر انجام می گیرد. بدین طریق كه با برداشتن كامل تخته ای كه سوراخ پرواز را تشكیل می دهد. نایلون یا تخته سه لا را براحتی بیرون كشیده از طرز محل ریخته شدن زنبورهای مرده وضع جمعیت را حدس زد و یا با دیده شدن جسد ملكه بین آنها از بی ملكه بودنشان مطلع شد. سپس صفحه نایلونی و یا تخته سه لا را تمیز كرده به آرامی دوباره در كف كندو گذاشته و تخته پرواز متحرك را به محل اولیه اش برگرداند و این كار را هر هفته و یا هر چند هفته یكبار تكرار كرد. البته همه اینها باید بدون ایجاد سر و صدا و با آرامی و ملایمت كامل انجام گیرد. تا زنبورها ناراحت نشده و خوشه زمستانی را ترك نكنند كه در این حال تلف خواهند شد. هر زنبور كه در سرمای زمستانی خوشه را ترك كند محكوم به مرگ است.

در روزهای نسبتا گرم این ماه اگر جلوی سوراخ پرواز فعالیتی ندیدید و خواستید از زنده بودن جمعیت آن مطمئن شوید 2 كار می توانید بكنید.
1 - یك لوله لاستیكی یا پلاستیكی را از راه سوراخ پرواز به داخل كندو فرستاده سر دیگرش را به گوشتان نزدیك كنید. اگر جمعیت زنده بود صدایش را خواهید شنید.
2 - گوشتان را به یكی از دیواره های كندو چسبانده و چند ضربه نسبتا ملایم با پشت انگشت ها به دیواره دیگر آن وارد كنید. از جمعیت زنده در مقابل هر ضربه صدائی واضح ولی كوتاه شنیده خواهند شد.

موم های تصفیه شده و قالب زده را تحویل كارخانه قالب زنی موم كه خوشبختانه امروزه چند عدد از آنها در ایران مشغول كار می باشند داده و باید به اندازه نیاز سالیانه ورقه های موم قالب زده برای استفاده در بهار سال آینده تحویل گرفت. در بهار و گرما گرم فعالیت جمعیت ها زنبوردار وقت كافی برای تهیه آن ندارد بخصوص آنكه همه زنبوردارها هم در بهار به دنبال آن می روند در نتیجه تهیه اش مشكلتر می شود. با ورقه های موم پرچ شده ای كه تازه خریداری شده و یا از قبل در انبار بود باید به اندازه كافی دیواره درست كرده برای زمانی كه جمعیت ها در بهار در حال رشد و یا ازدیادند آماده داشت.

كندوهائی خالی و معیوب را تعمیر و آماده بهره برداری نموده، كندوهایی كه بعد از متحد كردن دو جمعیت خالی و یا زنبورهایشان تلف شده اند را تمیز و در صورت نیاز تعمیر كنید.

شناسنامه های كندوها را كه از اول فروردین قابل استفاده خواهند بود خط كشی و آماده باید كرد. با این شناسنامه ها می توان از اوضاع زندگی هر جمعیت آگاه شد بدون اینكه باز كردن كندویش لازم باشد. شناسنامه های سال پیش جمعیت ها را با دقت كامل و موشكافی مطالعه كرده و پس از مقایسه با سالنامه های سال پیشتر و نتیجه گیری از وضع فعالیت آنها 10 عدد از فعالترین و آرامترین جمعیت ها را انتخاب كرده و در ازدیاد جمعیت ها در سال آینده تنها از همین ها استفاده می كنند.

درباره مطالعه كتاب ها زنبورداری باز هم سفارش می كنم. بدون مطالعه ممكن است یك زنبوربان شد ولی زنبوردار شدن غیر ممكن است حتی اگر تعداد كندوهایتان 500 عدد و یا خیلی بیشتر باشد. مطالعه و عمل مثل دو پای یك انسانند و می دانید كه انسان با دو پا خیلی بهتر می تواند راه برود و حتی به سرعت بدود تا شخصی كه یك پایش را بریده باشند.

منبع : کتاب زنبور عسل و پرورش آن " دکتر شهرستانی "